Đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”; “Tôn sư trọng đạo” là một trong những truyền thống tốt đẹp, quý báu được gìn giữ qua mỗi thế hệ người dân Việt Nam. Nhân dịp kỷ niệm 43 năm ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11/1982 – 20/11/2025), Thư viện tỉnh Hưng Yên xin trân trọng giới thiệu một số cuốn sách viết về ngành Giáo dục; về các thầy, cô giáo như một món quà tri ân những người miệt mài ngày đêm chăm lo cho sự nghiệp trồng người.

         Cuốn sách “Thầy giáo Việt Nam mười thế kỷ” của tác giả Vũ Ngọc Khánh do Nhà xuất bản Thanh niên ấn hành năm 2000. Với 653 trang, khổ 16x24cm, tác giả đưa chúng ta đi suốt chặng đường dài gần 10 thế kỉ để tìm hiểu về những người đặt nền móng cho ngành Giáo dục nước nhà, những bậc thầy của những người thầy.

         Nội dung cuốn sách gồm 2 phần:

        Phần thứ Nhất: Các thầy giáo từ thế kỷ XIX trở về trước. Tác giả đã trình bày một cách khái quát tiểu sử và hành trang của các thầy theo nguyên tắc biết đến đâu nói đến đấy, giúp người đọc có sự cảm nhận sâu sắc về tài năng, đức độ của những người thầy. Thầy giáo Nguyễn Sĩ Duyên không đi thi mà chỉ ở nhà dạy dỗ các em và trẻ con trong làng, không biết ông đã truyền thụ thế nào mà 5 người em của ông đều đỗ Tiến sĩ; thầy Phan Huy Chú là soạn giả Bộ bách khoa Lịch triều hiến chương loại chí; thầy Chu Văn An người thầy thanh cao cương trực đã đóng góp nhiều công sức cho nền giáo dục thời Trần; nhà bác học Lê Quý Đôn người thầy thông tuệ, chí khí đã có biết bao thế hệ học trò thành tài, đóng góp sức mình cho đất nước; thầy giáo Nguyễn Tất Thành - người thầy đã cứu dân tộc khỏi cảnh lầm than, Người đem lại hòa bình, độc lập và hạnh phúc cho nhân dân, vị anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới,…

         Phần thứ Hai: Các thầy giáo từ cuối thế kỷ XIX đến thế kỷ XX. Thời gian này, nền giáo dục nước nhà đã tiếp cận với cái học mới, tiếp thu ảnh hưởng giáo dục phương Tây, nhưng việc học chữ Nho vẫn còn rất thịnh. Những thầy giáo danh tiếng trong giai đoạn này tiêu biểu như: Lương Văn Can, Phan Bội Châu, Dương Quảng Hàm,…

         Giáo dục ở thời nào cũng thế, luôn lấy cái tâm, cái đức làm gốc trong việc đào tạo con người. Vì vậy, Giáo sư Vũ Ngọc Khánh đã giới thiệu với chúng ta về những người thầy được nhiều người biết đến, họ vừa là những nhà giáo, đồng thời cũng là những nhà khoa học, nhà chính trị sâu sắc.          

         Nhằm suy tôn, cổ vũ, động viên các nhà giáo và giúp thế hệ trẻ có cách nhìn thấu đáo về công lao, cũng như có ý thức học tập đạo đức, nhân cách, tài năng của các nhà sư phạm, Nhà xuất bản Thanh niên xuất bản cuốn sách “Chân dung các nhà giáo ưu tú Việt Nam” ấn hành năm 1998. Sách dày 911 trang, khổ 14,5 x 20,5cm.

         Nội dung cuốn sách: Giới thiệu các bài phát biểu, lời trích dẫn của Đảng và Bác Hồ với sự nghiệp giáo dục đào tạo; hình ảnh chân dung, tiểu sử, sự nghiệp các nhà giáo Việt Nam trên khắp cả nước - người đã mang tâm huyết, tài năng, sự nhiệt tình đào tạo nhiều thế hệ học trò góp phần phát triển sự nghiệp giáo dục của Việt Nam thế kỷ XX.

         Cuốn sách “Cõng chữ lên non” do tác giả Mai Khanh sưu tầm và biên soạn; Nhà xuất bản Thanh niên ấn hành năm 2024. Sách dày 179 trang, với 23 bài viết được tác giả sưu tầm, tuyển chọn qua hệ thống truyền thông, báo chí và nguồn tư liệu chính thống, phản ánh những tấm gương sáng ngời của các thầy cô, những người đã chịu đựng gian khổ vì học sinh thân yêu, vì cuộc sống và hạnh phúc của đồng bào ở những vùng miền khác nhau của Tổ quốc như: Miền Tây xứ Nghệ, Gia Lai, Hà Giang, Quảng Bình, Phú Thọ, Thanh Hóa, Tuyên Quang, Sơn La, Yên Bái,..

         Cuốn sách “Thầy tôi” được tuyển chọn các bài viết từ Cuộc thi viết về Thầy tôi do Nhà Xuất bản Trẻ và Tạp chí Thế giới mới ấn hành năm 1999. Cuốn sách như một lời tri ân tới những người thầy, cô đáng kính - những người vẫn đang ngày đêm thầm lặng làm công việc cao quý.

         Sách dày 159 trang, khổ 14x20cm, tập hợp những câu chuyện kể, bài viết, những ký ức đẹp về hình ảnh người thầy của các nhà văn, nhà thơ, nhạc sĩ, nghệ sĩ,  bác sĩ: Nguyễn Đăng Lâu, Lê Khắc Hân, Bạch Lạp, Võ An Ninh,… Từ bài viết thầy giáo Nguyễn Tất Thành của tôi - người thầy bao dung và thương học trò, coi học trò em ruột của mình;  Người dạy tôi nhiều nhất lâu nhất – thầy Văn Như Cương bỏ công việc lặn lội cả trăm cây số tới nơi trò yêu đang bồi dưỡng lớp học sinh giỏi; Tả mình tả người; Thầy dạy nghề của tôi,… Tất cả những bài viết được tuyển chọn trong cuốn sách đã khắc họa sâu sắc tấm lòng của những thầy cô và sự trong sáng hồn nhiên của tuổi học trò.

         Ngoài những cuốn sách trên, Thư viện tỉnh Hưng Yên còn rất nhiều cuốn sách hay viết về các thầy, cô giáo. Trân trọng kính mời quý độc giả tìm đọc./.

                                                                                                                                                                                     Nguyễn Thị Minh