Hà Nội thời cận đại - Từ nhượng địa đến thành phố (1873 - 1945) / Đào Thị Diến. - H. : Nxb. Hà Nội, 2024. - 524tr. : bảng, ảnh ; 24cm

Tác giả: Đào Thị Diến

Nhà xuất bản: Hà Nội

Khổ sách, số trang: 16x24cm; 524 trang

Số ĐKCB: PM.055772, TC.005296, VV.005523

Hà Nội không chỉ là Thủ đô và trung tâm chính trị, văn hóa, giáo dục của Việt Nam, mà còn là một mảnh đất có lịch sử lâu đời lên đến hàng nghìn năm tuổi. Lịch sử cận đại vẫn còn những điều cần khám phá, hôm nay, Thư viện tỉnh Hưng Yên xin trân trọng giới thiệu tới độc giả cuốn sách “Hà Nội thời cận đại - Từ nhượng địa đến thành phố (1873 - 1945)” của nhà nghiên cứu Đào Thị Diến, được Nhà xuất bản Hà Nội ấn hành năm 2024, trên khổ sách 16x24cm.

Với trên 500 trang sách, nội dung cuốn sách được chia thành hai phần chính, như sau:

Phần I: gồm 5 bài viết về thời kỳ bi tráng trong lịch sử cận đại Việt Nam (1873-1897) qua các sự kiện thành Hà Nội bị quân đội thực dân Pháp tấn công, chiếm đóng. Phần này tập trung vào các sự kiện: hai cuộc tấn công thành Hà Nội của quân đội Pháp (1873, 1882), sự chiếm đóng và thay đổi chức năng khu vực trung tâm thành phố, cùng giai đoạn chuyển giao khi Paul Doumer đến Hà Nội năm 1897, đặt nền móng cho quá trình quy hoạch đô thị kiểu châu Âu và biến Hà Nội thành thủ phủ Liên bang Đông Dương.

Phần II: gồm 35 bài viết về quá trình biến đổi Hà Nội từ khu Nhượng địa thành một “thành phố Pháp” (ville française), một “Paris thu nhỏ” (petit Paris) của chính quyền thực dân. Các bài viết được chia thành 8 mục nhỏ: khu nhượng địa, tổ chức hành chính, giao thông, phố phường, văn hóa - xã hội, giáo dục, bảo tồn di tích, và mở rộng thành phố.

Trong phần II của cuốn sách, diện mạo Hà Nội thời Pháp thuộc được tái hiện rõ nét với sự xuất hiện của tàu điện, xe kéo, phố Paul Bert (Tràng Tiền) không còn lều tranh (1/1888), nhà máy sản xuất nước đá được xây dựng (1891). Từ năm 1897, thành phố được rải đá mặt đường, làm vỉa hè, xây cống ngầm, hoàn thành hệ thống cung cấp điện và nước. Giai đoạn 1920-1945, Hà Nội được mở rộng về phía Nam, xuất hiện nhiều công trình tiêu biểu như Bảo tàng Louis Finot (nay là Bảo tàng Lịch sử Quốc gia), Sở Tài chính Đông Dương (Bộ Ngoại giao hiện tại) và Nhà thương René Robin (nay là Bệnh viện Bạch Mai).

Ở cuối sách, tác giả dành một phần phụ lục gồm Bảng tra tên đường, phố, quảng trường, vườn hoa ở Hà Nội trước và sau năm 1954, Lược dẫn tên các nhân vật người Pháp được đặt làm tên phố, quảng trường, vườn hoa và một số công trình ở Hà Nội trước năm 1954.

Điểm riêng khác trong cách tiếp cận lịch sử Hà Nội của tác giả là các nghiên cứu của bà luôn được soi chiếu qua lăng kính tài liệu lưu trữ. Các tài liệu này như những “nhân chứng sống”, chúng không diễn giải, không định hướng, nhưng cho ta những bằng cứ chân thực nhất, khách quan nhất để nhìn lịch sử. Và bằng cách đó, Đào Thị Diến đã đưa đến một hình dung Hà Nội cụ thể, để khơi gợi một tình yêu Hà Nội chân thành.

Sách đã có tại Thư viện tỉnh Hưng Yên, trân trọng giới thiệu!.